Τι είναι η θλάση;
Η θλάση είναι τράβηγμα (διάταση) ή ρήξη ενός μυός ή/και του τένοντα όταν οι ίνες υπερβαίνουν την ικανότητα διάτασής τους ή λόγω ξαφνικής συστολής κατά τη διάρκεια έντονης ή απότομης δραστηριότητας ή άμεσης πρόσκρουσης. Το αποτέλεσμα είναι πόνος, αδυναμία και περιορισμένη κινητικότητα. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κάκωσης, μπορεί να χαρακτηριστεί:
- 1ου βαθμού: ήπια, με διάταση μυϊκών ινών και μικρή ενόχληση.
- 2ου βαθμού: μέτρια, με μερική ρήξη μυϊκών ινών και πόνο.
- 3ου βαθμού: σοβαρή, με πλήρη ρήξη μυϊκών ινών και έντονη δυσλειτουργία.
Πρώτα βήματα – οξεία φάση (άμεσα μετά τον τραυματισμό)
Αμέσως μετά από μια θλάση, συνήθως εφαρμόζεται το πρωτόκολλο RICE (Rest – ανάπαυση, Ice – πάγος, Compression – περίδεση, Elevation – ανύψωση), το οποίο στοχεύει στην άμεση μείωση του πόνου και τον έλεγχο της φλεγμονής από τον τραυματισμό. Τα τελευταία χρόνια, όμως, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο πιο σύγχρονο πρωτόκολλο P.O.L.I.C.E. (Protection – προστασία, Optimal Loading – ελεγχόμενη φόρτιση, Ice – πάγος, Compression – περίδεση, Elevation – ανύψωση). Σε αυτό το μοντέλο, η πλήρης ακινησία αποφεύγεται, καθώς η ήπια και σταδιακή φόρτιση του τραυματισμένου μυός από νωρίς έχει αποδειχθεί ότι προάγει πιο γρήγορη και ασφαλή αποκατάσταση.
Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας μετά τον τραυματισμό
Η φυσικοθεραπεία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ασφαλή και αποτελεσματική αποκατάσταση των θλάσεων. Ο στόχος είναι η αποκατάσταση της μυϊκής λειτουργίας, η μείωση του πόνου, η πρόληψη υποτροπών και η σταδιακή επάνοδος στη φυσιολογική δραστηριότητα ή στον αθλητισμό. Στην αποκατάσταση των θλάσεων, εκτός από την θεραπευτική άσκηση που αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της αποκατάστασης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα φυσικοθεραπευτικά μέσα για την επιτάχυνση της επούλωσης και τη μείωση του πόνου. Παραδείγματα αποτελούν η θεραπεία TECAR, που βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και επιταχύνει τον μεταβολισμό των ιστών και η ηλεκτροθεραπεία, η οποία βοηθά στη μείωση του πόνου και την αποκατάσταση της μυϊκής λειτουργίας.
1. Αρχική Φάση: Ασφάλεια και Ανάπαυση
Αμέσως μετά τον τραυματισμό, συνιστάται ανάπαυση 3–7 ημερών με σκοπό τη σταδιακή μείωση της φλεγμονής. Η παρατεταμένη ακινητοποίηση πρέπει να αποφευχθεί, καθώς μπορεί να προκαλέσει μυϊκή ατροφία, μείωση του εύρους κίνησης και να καθυστερήσει την αποκατάσταση.
2. Σταδιακή Επανένταξη μέσω Ασκήσεων
Η πρόοδος στις ασκήσεις πρέπει να είναι ανώδυνη και με σταδιακή αύξηση των αντιστάσεων ανάλογα με την φάση επούλωσης του τραυματισμού. Το πρόγραμμα των ασκήσεων αρχικά περιλαμβάνει ισομετρικές ασκήσεις, στις οποίες πραγματοποιείται συστολή των μυών χωρίς κίνηση και βοηθά στην αναδόμηση του μυϊκού ιστού. Έπειτα προστίθενται πιο απαιτητικές ασκήσεις που περιλαμβάνουν τις ισοτονικές και ισοκινητικές ασκήσεις, στα όρια του πόνου, για σταδιακή ενδυνάμωση και επαναφορά σε πιο λειτουργικές δραστηριότητες. Η προοδευτική φόρτιση, ιδιαίτερα οι ασκήσεις με έμφαση στην έκκεντρη συστολή (eccentric), μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής του τραυματισμού μελλοντικά. Τέλος, παράλληλα με το πρόγραμμα ενδυνάμωσης προστίθενται ενεργητικές, σύντομης διάρκειας διατάσεις στα όρια του πόνου.
3. Προχωρημένες Φάσεις: Ισορροπία, Ιδιοδεκτικότητα και Λειτουργικότητα
Στα προγράμματα αποκατάστασης είναι απαραίτητη η ενσωμάτωση ασκήσεων που στοχεύουν στη βελτίωση της σταθερότητας, της ιδιοδεκτικότητας, της αντοχή και της αερόβιας ικανότητας. Η ένταξη τους συντελεί στην επιστροφή στο προηγούμενο επίπεδο δραστηριότητας και μειώνουν τον κίνδυνο επανατραυματισμού.
Η αποκατάσταση τελικού σταδίου μετά από θλάση δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην τοπική μυϊκή ενδυνάμωση. Η συστηματική ενσωμάτωση ασκήσεων νευρομυϊκού ελέγχου, σταθερότητας και ιδιοδεκτικότητας βελτιώνει την ισορροπία και τον έλεγχο κίνησης, στοιχεία που σχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο επανατραυματισμού και αποτελεσματικότερη επιστροφή στο άθλημα.
Εξίσου κρίσιμη είναι η προοδευτική ανάπτυξη αντοχής και αερόβιας ικανότητας, καθώς οι θλάσεις παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά υποτροπής τις πρώτες εβδομάδες, γεγονός που απαιτεί έκθεση σε μιμητικά φορτία ανάλογα του αθλήματος (τρέξιμο, αλλαγές ρυθμού/κατεύθυνσης) πριν το οριστικό “return to play”.
Τι πρέπει να προσέξεις στην άσκηση μετά από μία θλάση – πρακτικές συμβουλές
- Αποφυγή έντονων δραστηριοτήτων ιδιαίτερα αν υπάρχει πόνος.
- Σταδιακή φόρτιση και πρόοδο των ασκήσεων με καθοδήγηση από ειδικό.
- Συνολική ενδυνάμωση και των υπόλοιπων μυών στην περιοχή και του κορμού.
- Άμεση επαναφορά σε δραστηριότητα, όσο το επιτρέπει πάντα η φάση επούλωσης– ο έλεγχος πόνου και σταδιακή επιστροφή είναι το «κλειδί».
